Θα πάρω μια ανηφοριά...
67 χρόνια συμπληρώνονται εφέτος, από τον απαγχονισμό του Ευαγόρα Παλληκαρίδη από Άγγλους δυνάστες. Ήταν, σύμφωνα με τον ποιητή, «Πουρνό μεσάνυχτα» της 14ης Μαρτίου 1957, όταν «στης φυλακής τη μάντρα, μες στης κρεμάλας τη θελιά, σπαρτάραγε ο Βαγόρας… Σπαρτάρησε, ξεψύχησε, δεν τ’ άκουσε κανένας. Η μάνα .. ήταν μακριά, ο κύρης του δεμένος, οι νιοί συμμαθητάδες του μαύρο όνειρο δεν είδαν, η νια που τον ορμήνευε δεν είχε νυχτοπούλι...». ‘Εφυγε χαρούμενος στην τελευταία κατοικία στις Κεντρικές Φυλακές, ακολουθώντας με θάρρος τη μοίρα, όπως έγραψε προφητικά: «δεν πειράζει. Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας χάσω το κάθε τι. Μια φορά κανείς πεθαίνει.. Τι σήμερα τι αύριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα».
Προικισμένος με ανυπότακτη ψυχή, τόλμη και φιλοπατρία, ο Ευαγόρας. Στα 15 του χρόνια, τόλμησε να κατεβάσει και να σχίσει την αγγλική σημαία από τα προπύλαια του Ιακώβειου Γυμναστηρίου. Πρωτοστάτησε σε διαδήλωση διαμαρτυρίας για τη στέψη της Βασίλισσας Ελισάβετ, ματαιώνοντας τους εορτασμούς. Επιδίωξε απόσπαση των συλληφθέντων του πλοιαρίου Άγιος Γεώργιος από τα χέρια των Άγγλων κατά τη μεταφορά τους στο δικαστήριο. Ηγήθηκε ομάδας επίθεσης εναντίον του δικαστηρίου Πάφου και του Άγγλου Διοικητή. Σε μαθητική διαδήλωση κτύπησε Άγγλους στρατιώτες, ελευθερώνοντας ένα συμμαθητή του, από τα χέρια τους. Συνελήφθη και κλήθηκε σε δίκη. Επικηρύχθηκε από τους Άγγλους για 5.000 λίρες. Για να αποφύγει την καταδίκη κατέφυγε στη μονή Αγίου Νεοφύτου. Στα 17 του χρόνια, ήταν ήδη μέλος της αντάρτικης ομάδα της ΕΟΚΑ στην περιοχή, συμμετέχοντας σε επιθέσεις και δολιοφθορές, κατά των Άγγλων. Συνελήφθη τον Δεκέμβρη 1956, σε μια μετακίνηση της ομάδας του από τον Σταυρό της Ψώκας προς τη Λυσό. Κατηγορήθηκε για κατοχή όπλου και καταδικάστηκε σε θάνατο. Στο δικαστή που του ανακοίνωσε την καταδίκη, απάντησε γενναία : «Ξέρω ότι θα με κρεμάσετε. Ό,τι έκαμα, το έκαμα ως Έλλην Κύπριος, που αγωνίζεται για την Ελευθερία του».
Στις εκκλήσεις συμμαθητών, συμπατριωτών, επωνύμων και κυβερνήσεων για να του απονεμηθεί χάρη, η αγγλική διπλωματία, ο Χάρτινγκ και η Βασίλισσα Ελισάβετ, δεν ενέδωσαν. Ο Ευαγόρας ήταν ο τελευταίος απαγχονισθείς της ΕΟΚΑ.
67 χρόνια από τη θυσία του, τον μνημονεύουμε με αγάπη, συγκίνηση και περηφάνεια. Ήταν Λεβεντόπαιδο με ψυχή, ανδρεία και ένα σπάνιο ποιητικό ταλέντο, που ανέκαθεν μας συγκινεί.
Γονυπετείς, με ένα συγνώμη στα χείλη, απολογούμαστε, γιατί δεν δικαιώσαμε τον αγώνα του, αφού η μισή Κύπρος παραμένει σκλαβωμένη και η άλλη μισή, έρμαιο σκανδάλων και διαφθοράς. Φανήκαμε ανίκανοι ως Κράτος, ως Πολιτεία, ως κοινωνία και ως άτομα, να κρατήσουμε ψηλά το φρόνημα, την φιλοπατρία και τις αρετές που χαρακτήριζαν τους ήρωες του 1955-59, του 1963-64, του 1974 . Αυτοί έμειναν νέοι και ωραίοι, ιδεολόγοι και ασυμβίβαστοι, φωτεινοί οδοδείκτες του χρέους, στο Πάνθεο των Αθανάτων.
Κι εμείς προβληματισμένοι , αναμετρούμε το μπόϊ μας, γιατί σήμερα πιότερο παρά ποτέ πριν, τους χρειαζόμαστε. Επείγει «να πάρουμε μια σταγόνα από το αίμα τους, για να μπολιάσουμε το δικό μας», γιατί έχουμε μολυνθεί από πολλές παθογένειες... Σήψη, διαφθορά, σκάνδαλα, διαπλοκή, νεποτισμό. Κυνήγι του εύκολου χρήματος. Ανθρωποφαγία. Γίναμε έρμαιο κατώτερων ενστίκτων, χρηματολαγνείας, ακόρεστου καταναλωτισμού και επιδειξιομανίας. Μας τρομάζει η αξιακή κατρακύλα στον τόπο. Το ξεθώριασμα αρχών και οσίων. Όσα είδαν και βλέπουν το φως της δημοσιότητας στην εκκλησία, στους θεσμούς, στην πολιτεία, στην κοινωνία. Φαινόμενα, που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, γιατί όχι μόνο ξεστρατίσαμε, αλλά δυστυχώς κατρακυλάμε σε κατήφορο, χωρίς χαλινάρι. Σοκάρουν όσα ακούμε και βιώνουμε στους κόλπους της εκκλησίας, για παγανιστικές τελετές, βυζαντινές ραδιουργίες, τεράστιες εισπράξεις από το υστέρημα πιστών και θρησκόληπτων . Δυστυχώς, φαίνεται πως επιτήδειοι, επίορκοι και λαμόγια θησαυρίζουν, ασελγώντας και εκμεταλλευόμενοι την πίστη, την ανθρώπινη δυστυχία και τον πόνο.
Η τωρινή κατάντια συνιστά ύβρη στους αγώνες και την αυτοθυσία των Ηρώων μας. Η κατηφόρα πρέπει να τερματιστεί. Ας πάρουμε παράδειγμα από τους ήρωες μας και ας προσπαθήσουμε να μιμηθούμε το ήθος τους. Να αγαπήσουμε πιότερο την πατρίδα. Να συνειδητοποιήσουμε κατά τον Σεφέρη πως «πήραμε τη ζωή μας λάθος», για να αλλάξουμε ρότα. Από τον πάτο που πέσαμε, ας πάρουμε επιτέλους μια ανηφοριά προς την κάθαρση, ίσως καταξιωθούμε και μια ανηφοριά για να λευτερωθούμε.
*Πρώην Ευρωβουλευτής
