Το υπέρτατο χρέος Πολιτείας και Κοινωνίας με φόντο την 8η Μαρτίου

Αν και πέρασαν 113 χρόνια από τότε που θεσπίσθηκε η 8η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, η ισότητα των φύλων ακόμη και στις πιο ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης δεν έχει επιτευχθεί. Παρ’όλον ότι έγιναν μεγάλα βήματα προόδου, εντούτοις η ισότητα στην πράξη ακόμη χωλαίνει σοβαρά. Η γυναίκα τού σήμερα, αν και είναι δυναμικά παρούσα σε όλες τις εκφάνσεις του δημόσιου, κοινωνικού και οικονομικού στίβου, καλείται να παλέψει ακόμη πιο σκληρά για το αυτονόητο δικαίωμά της να αξιοποιήσει κάτω από πραγματικά ισότιμες συνθήκες το μέγιστο των δυνατοτήτων της. Σήμερα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρατηρείται μεγάλο χάσμα στις αμοιβές των δυο φύλων καθώς οι άνδρες αμείβονται κατά μέσον όρο 20% περισσότερο από τις γυναίκες για ίσης αξίας εργασία, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα. Είναι ηλίου φαεινότερον ότι, μέσα στο υπάρχον οικονομικό περιβάλλον, το δικαίωμα των γυναικών στη μητρότητα τις καθιστά λιγότερο ανταγωνιστικές και συνεπώς πιο ευάλωτες στην απόλυση. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι το 60% των ανέργων στη Ε.Ε. είναι γυναίκες, ενώ η απορρόφησή τους γίνεται συνήθως σε ευέλικτες μορφές εργασίας, όπως είναι οι θέσεις μερικής ή προσωρινής απασχόλησης. Αυτές οι πρακτικές, που έχουν ως αιχμή την αύξηση του κέρδους των επιχειρήσεων, επηρεάζουν αρνητικά τις γυναίκες, οι οποίες υποχρεούνται εκ των πραγμάτων να εργάζονται με χαμηλότερες αποδοχές και κατ’ επέκτασιν με περιορισμό βασικών εργασιακών κεκτημένων.

Στην Κύπρο, η γυναίκα μέσα από τον πολλαπλό ρόλο της εργαζομένης, της μητέρας, της συζύγου και νοικοκυράς, καταβάλλει επίπονη προσπάθεια για να ανταποκριθεί επαρκώς στις υποχρεώσεις της. Γι’ αυτό, η Πολιτεία οφείλει να αντικρίσει θετικά το αίτημα για αναγνώριση της πολύπλευρης κοινωνικής συνεισφοράς της γυναίκας, που λειτουργεί κατά κάποιο τρόπο ως εγγυητής της κοινωνικής συνοχής.

Ο κοινωνικός ρόλος του κράτους

Η αχαλίνωτη παγκοσμιοποίηση και ο ισοπεδωτικός φιλελευθερισμός, σε συνδυασμό με την κρίση στον τομέα της ενέργειας και πρόσφατα της πανδημίας, επανέφεραν αναγκαστικά στο προσκήνιο τον νευραλγικό ρόλο του κράτους στο κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι. Προτεραιότητα της Πολιτείας θα πρέπει να είναι η επένδυση στην προστασία του ζωτικού ρόλου της γυναίκας ως ασφαλούς θεμελίου για αποτροπή δυσάρεστων και συνάμα τρομακτικών καταστάσεων, όπως είναι η διάρρηξη του κοινωνικού ιστού. Αυτό μεταφράζεται ως ουσιαστικό χρέος της Πολιτείας να παράσχει στις εργαζόμενες μητέρες πάνω σε θεσμική βάση τα εφόδια για ν’ αντεπεξέλθουν στον δύσκολο ρόλο τους. Κυρίαρχες προϋποθέσεις προς επίτευξη αυτού του στόχου είναι:

1. Οι αναβαθμισμένες κοινωνικές παροχές με λειτουργία κέντρων δημιουργικής απασχόλησης παιδιών, υιοθέτηση αποτελεσματικού κρατικού προγράμματος φροντίδας ηλικιωμένων με παράλληλες αναβαθμισμένες παροχές υγείας.

2. Η διασφάλιση σταθερής εργασίας μέσα σε ένα σύγχρονο περιβάλλον αλληλοσεβασμού και αξιοπρέπειας, όπου η συνεισφορά της εργαζομένης θα αναγνωρίζεται και θα αμείβεται με κριτήρια αντικειμενικότητας και αξιοκρατίας.

1. Η επένδυση σε μηχανισμούς που θα κατοχυρώνουν ίσες ευκαιρίες πρόσληψης και ανέλιξης για τις γυναίκες και φυσικά την ισότητα στην αμοιβή.
   Με άλλα λόγια, αν θέλουμε να λεγόμαστε προηγμένο ευρωπαϊκό κράτος, θα πρέπει να διασφαλιστεί πως η «πολυδιαφημισμένη» ισότητα των φύλων θα περάσει από τη θεωρία στην πράξη, υπερπηδώντας τις κούφιες υποσχέσεις των πολιτικών ηγετών και των κάθε λογής λαοπλάνων ηγετίσκων. Η συμφιλίωση επαγγελματικής και προσωπικής/οικογενειακής ζωής είναι εκ των ων ουκ άνευ και προς την κατεύθυνση αυτή ένα συμβολικό αλλά και ουσιαστικό μέτρο είναι το κλείσμο των καταστημάτων κατά τις Κυριακές και τις αργίες. Ιδού ένα πρώτο μέτρο, που θα επενεργήσει ως έναυσμα για εφαρμογή τολμηρών πολιτικών αποφάσεων, με σκοπό την εδραίωση συνθηκών ισορροπίας στην επαγγελματική και την προσωπική ζωή των γυναικών.

Έχοντας αυτά κατά νουν, φρονούμε πως η 8η Μαρτίου είναι ημέρα ευθύνης των πολιτικών ταγών και των κοινωνικοοικονομικών φορέων να ενεργούν συνειδητά προς εξόφληση του τεράστιου χρέους μας προς τη Γυναίκα. Τη μάνα, τη μητριά, τη γιαγιά, την αδελφή, την εργάτρια, την κάθε Γυναίκα που εκπέμπει ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ και ΓΟΗΤΕΙΑ ψυχής. Υποκλινόμαστε στη Γυναίκα που αντιστέκεται στις ανισότητες, στις αγριότητες και στους κάθε λογής βαρβαρισμούς της καθημερινότητας. Προσκυνούμε τη χάρη της Γυναίκας που τίμια και εύτολμα δίδει καθημερινά τον δύσκολο αγώνα της αξιοπρέπειας για μια καλύτερη και δικαιότερη κοινωνία.

Εν κατακλείδι, ήλθε η ώρα, η Πολιτεία να μετουσιώσει σε χειροπιαστή πραγματικότητα τις κατά καιρούς διακηρύξεις της, προσφέροντας στις γυναίκες ίσα δικαιώματα και ισότιμες ευκαιρίες ανέλιξης, αλλά και ενεργότερης συμμετοχής στα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα. Είναι βέβαιον πως οι γυναίκες θα τα καταφέρουν καλύτερα από τους άνδρες στην κοπιώδη προσπάθεια ανασυγκρότησης του αξιακού μας συστήματος, το οποίο στις μέρες μας έχει πέσει πολύ χαμηλά. Ας εμπιστευθούμε περισσότερο τις γυναίκες και να είμαστε σίγουροι πως, ως κοινωνία, ως χώρα και ως λαός, θα κάνουμε σημαντικά βήματα μπροστά. Με περισσότερες γυναίκες στο πηδάλιο καίριων θέσεων της Πολιτείας και της Κοινωνίας θα τα καταφέρουμε καλύτερα. Τον λόγο έχει τώρα ο νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος καλείται να υλοποιήσει το φιλόδοξο πρόγραμμά του για τις γυναίκες. Και να ’ναι βέβαιος πως η συντριπτική πλειοψηφία των πολίτων θα τον χειροκροτήσουν.

*Δημοσιογράφος, πρόεδρος Ινστιτούτου Ελληνικού Πολιτισμού, www.iep.org.cy