The Birds του Alfred Hitchcock: Μια αλληγορική αναφορά στον κορωνοϊό
Τις απανωτές ανελέητες επιθέσεις ορμώντας από ψηλά πάνω στο ανυπεράσπιστο θύμα τους υπαινίσσονται ετυμολογικά οι εφιάλτες. Κι είναι πραγματικά εφιαλτική η εικόνα πτερωτών όντων που χυμούν ξανά και ξανά, σμήνος ατελεύτητο, στον ανυπεράσπιστο στις επιθέσεις τους άνθρωπο. Εικόνες που τρομάζουν και στην μνήμη τους ακόμη σε ταινίες όπως το The Birds του μαιτρ του τρόμου Alfred Hitchcock. Kυνηγητό ακατάπαυστο κι απρόσωπα ανελέητο, συνδυάζοντας την από ψηλά περικύκλωση, την ασίγαστη μανία και την μάνητα του απρόσωπου πλήθους. Οι Ερινύες στις Χοηφόρους και τις Ευμενίδες έρχονται στον νου, σταγόνες από το αίμα του ατιμασμένου, ευνουχισμένου από τον Κρόνο Ουρανού, δένοντας μαζί ουράνια προέλευση και το χθόνιο σκότος της επίβουλης φύσης τους.
To The Birds του Alfred Hitchcock είναι μια ταινία τρόμου που εξαπολύει τέτοια εφιαλτικά αισθήματα άφευκτης καταδίωξης και έντρομου «εγκλεισμού» - κάτι σαν τον σημερινό κορωνοϊό – αφού τα πουλιά στο τέλος επιτίθενται σε όποιον τολμά να βγει από το σπίτι του. Δεν είναι βέβαιο αν το The Birds εννοήθηκε ως αλληγορία γιατί δεν είναι στο ύφος του κ. Χίτσκοκ να ενέχουν αλληγορικές έννοιες ή κοινωνική σημασία οι ταινίες του, αλλά όταν ρωτήθηκε σχετικά πρότεινε ο ίδιος ότι θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν τις Ερινύες της ελληνικής μυθολογίας που καταδίωκαν το κακό στην Γη.
Το σενάριο για την ταινία βασίζεται στο μυθιστόρημα της Daphne du Maurier "The Birds", το οποίο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στην συλλογή διηγημάτων της το 1952, με τίτλο The Apple Tree. Ο πρωταγωνιστής της νουβέλας είναι ένας αγρότης που ζει στην Κορνουάλη και το συμπέρασμα της ιστορίας είναι πολύ πιο απαισιόδοξο από αυτό της ταινίας.
Η ιστορία τοποθετείται στην πατρίδα της du Maurier, Κορνουάλη, λίγο μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Μέχρι το τέλος της ιστορίας γίνεται σαφές ότι όλη η Βρετανία βρίσκεται υπό εναέρια επίθεση, τα μανικά επιτιθέμενα πουλιά παραπέμποντας στο γερμανικό μπλίτζκριγκ.
Η ταινία αναφέρεται σε ένα περιστατικό που συνέβη στο Capitola της Καλιφόρνια τον Αύγουστο του 1961, όπου μια ομάδα πουλιών φάνηκε να επιτίθεται σε μια ολόκληρη κοινότητα. «Οι ορδές των θαλασσοπουλιών βομβαρδίζουν τα σπίτια μας, συντρίβονται σε αυτοκίνητα και εκσφενδονίζουν τις μισοχωνευμένες αντσούγιες τους στο γκαζόν», περιέγραφαν ο ειδήσεις. Υποτίθεται ότι τα πουλιά είχαν φάει μια τοξική άλγη που τα έκανε να συμπεριφέρονται παράξενα. Στην Daphne du Maurier δεν άρεσε, μάλιστα, η ταινία, καθώς ο Χίτσκοκ είχε αλλάξει την τοποθεσία από ένα αγρόκτημα στην Αγγλία σε μια ήσυχη παράλια κοινότητα παραλιών στην Βόρεια Καλιφόρνια, χάνοντας, έτσι τους ιστορικούς υπαινιγμούς της συγγραφέως.
Νοήματα
Μεταξύ των κεντρικών θεμάτων που εξερευνώνται στο The Birds είναι αυτά της αγάπης και της βίας. Η αναπαράσταση των πουλιών στην ταινία αλλάζει συνεχώς για να αντικατοπτρίζει την εξέλιξη αυτών των θεμάτων και την ίδια την ιστορία. Αρχικά, τα πιτσουνάκια στο κατάστημα κατοικίδιων ζώων σημαίνουν την ανθισμένη αγάπη μεταξύ της Melanie και του Mitch και τη σεξουαλική ένταση μεταξύ των δύο. Ωστόσο, ο συμβολισμός των πουλιών αλλάζει μόλις αρχίσουν να επιτίθενται στον κόλπο Bodega. Ο Χίτσκοκ δήλωσε σε συνέντευξή του ότι τα πουλιά στην ταινία ξεσηκώνονται εναντίον των ανθρώπων για να τους τιμωρήσουν για την αγνόηση της φύσης, που θεωρούν δεδομένη.
Ένα άλλο θέμα που εξερευνήθηκε μέσα στην ταινία είναι η παγίδευση των πολιτών. Αυτό συμβαίνει επειδή τα πουλιά επιτίθενται σε οποιονδήποτε βγαίνει έξω, αφήνοντας κατά συνέπεια ανθρώπους παγιδευμένους μέσα στα σπίτια τους.
Όπως τώρα, με τον κορωνοϊό, ο εγκλεισμός εξαναγκάζει σε μια επιστροφή προς τα μέσα, και μιαν αναμέτρηση κι επανεξέταση των πιο πρωταρχικών αλλά και πιο παραμελημένων κι αγνοημένων παραμέτρων κι αξιών της ζωής μας: τι σημαίνουμε εμείς κι οι οικείοι μας για τον εαυτό μας, πώς διαλεγόμαστε με το έξω, το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον, μια αγνοημένη ετερότητα που εκδικείται, στρεφόμενη τυφλά και βίαια εναντίον μας.
Το θέμα της ταινίας, εξάλλου, είναι ο εφησυχασμός, μια πνευματική οκνηρία, όπως έχει δηλώσει ο σκηνοθέτης σε αμέτρητες περιπτώσεις. Όταν συναντάμε για πρώτη φορά κάθε έναν από τους κύριους χαρακτήρες, τονίζεται η άπειρη ικανότητα της αυτοαπορρόφησής τους, της ενασχόλησης μονάχα με τον μικρόκοσμο του εαυτού τους. Ώσπου τα πουλιά, το αγνοημένο απρόσωπο πλήθος, αρχίσει να ρίχνεται στα παράθυρα και τα σώματά μας…
